I. Điều kiện tự nhiên

- Nhật Bản là quốc đảo, ở phía Đông châu Á, dài trên 3800km.

- Gồm 4 đảo lớn và hàng nghìn đảo nhỏ.

- Địa hình chủ yếu là đồi núi thấp, đồng bằng ven biển nhỏ hẹp; sông ngắn, dốc; bờ biển khúc khuỷu, nhiều vũng, vịnh;

- Có các dòng biển nóng và lạnh gặp nhau tạo nên nhiều ngư trường lớn.

- Khí hậu gió mùa, thay đổi từ Bắc xuống Nam (ôn đới và cận nhiệt).

- Nghèo tài nguyên khoáng sản: than đá, đồng, sắt,...

- Nhiều thiên tai: động đất, núi lửa, sóng thần...

II. Dân cư

- Là nước đông dân (năm 2005 đạt 127,7 triệu người).

- Tốc độ tăng dân số hàng năm thấp và giảm dần (0,1%: 2005).

- Cơ cấu dân số già =>thiếu nguồn lao động, phúc lợi cho người già lớn => sức ép lớn đến phát triển kinh tế - xã hội.

- Lao động cần cù, tính kỉ luật và tinh thần trách nhiệm rất cao, coi trọng giáo dục.

III. Tình hình phát triển kinh tế

1. Giai đoạn 1950 - 1973

a. Tình hình

- Nhanh chóng khôi phục nền kinh tế suy sụp nghiêm trọng sau chiến tranh (1952) và phát triển cao độ (1955 - 1973) - Giai đoạn phát triển thần kì.

b. Nguyên nhân

- Chú trọng đầu tư hiện đại hóa công nghiệp, tăng vốn, áp dụng kĩ thuật mới.

- Tập trung cao độ phát triển các ngành then chốt, có trọng điểm theo từng giai đoạn.

- Duy trì cơ cấu kinh tế hai tầng.

2. Giai đoạn 1973 - 2005

- 1973 - 1974 và 1979 - 1980, tốc độ giảm (2,6% - 1980) do khủng hoảng dầu mỏ.

- 1986 - 1990, tăng 5,3% do điều chỉnh chiến lược kinh tế.

- Từ năm 1991, tốc độ chậm lại.

- Nhật Bản đứng thứ hai thế giới về kinh tế, khoa học - kĩ thuật và tài chính.