A. LÍ THUYẾT 

I. THỨ TỰ CÁC MỨC NĂNG LƯỢNG TRONG NGUYÊN TỬ:

Quy tắc: "Các electron trong nguyên tử lần lượt chiếm các mức năng lượng từ thấp đến cao và sắp xếp từ trong ra ngoài.(Tính từ hạt nhân) "

  E₁< E₂<E₃<E₄

- Trong các lớp : Các e lần lượt chiếm các phân lớp là s, p, d, f…

- Thứ tự sắp xếp theo mức năng lượng :

1s 2s 3s 3p 4s 3d 4p 5s ...

II. CẤU HÌNH ELECTRON CỦA NGUYÊN TỬ

1. Cấu hình electron của nguyên tử

- Là cách để mô tả sự xắp sếp các e trong nguyên tử : Thuộc AO nào, phân lớp nào, lớp nào.

- Cách biểu diễn cấu hình (dạng chữ số) : nl^a

Trong đó :

n : STT của lớp.

l  : tên phân lớp.

a : Số e có mặt tại phân lớp và lớp tương ứng

VD :

                       1s¹

* Các bước viết cấu hình electron :

- Xác định số electron của nguyên tử.

- Điền e vào các phân lớp theo thứ tự mức năng lượng . (Chú ý đến số e tối đa cho các phân lớp)

  VD :

Ne (Z=10): 1s²2s²2p⁶

Cl (Z=17): 1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁵

Ar (Z=18): 1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁶

Hoặc viết gọn:  [Ne]3s²3p⁶

Fe (Z=26): 1s²2s²2p⁶ 3s²3p⁶ 3d⁶4s²

Hoặc viết gọn:  [Ar]3d⁶4s²

* Nguyên tố họ s, họ p, họ d :

- e cuối cùng điền vào phân lớp nào thì nguyên tố là họ đấy:

VD:

- Ar là nguyên tố p vì electron cuối cùng của Ar điền vào phân lớp p.

- Fe là nguyên tố d vì electron cuối cùng của Fe điền vào phân lớp d.

2. Cấu hình electron nguyên tử của 20 nguyên tố đầu

- SGK.

- Nhận xét : Các nguyên tố đều họ s và p

3. Đặc điểm của electron lớp ngoài cùng

- Đối với tất cả các nguyên tố, lớp ngoài cùng có nhiều nhất là 8 electron (không tham gia vào các phản ứng hóa học (trừ một số đk đặc biệt)) .

- Khí hiếm (Trừ He có 2e LNC)

- Kim loại: 1, 2, 3 lớp ngoài cùng

- Phi kim : 5, 6, 7 electron ở lớp ngoài cùng

- Nguyên tử có 4 electron ngoài cùng có thể là nguyên tử của nguyên tố kim loại hoặc phi kim.

B. BÀI TẬP

Dạng 1: Tìm nguyên tố và viết cấu hình electron của nguyên tử

- Tìm Z =>Tên nguyên tố, viết cấu hình electron.

VD: Một nguyên tử X có số hiệu nguyên tử Z =19. Số lớp electron trong nguyên tử X là

A. 4                                      B. 5                                       C. 3                                    D. 6

 Z = 19 => Cấu hình electron là: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s¹ Có số lớp e là 4
Dạng 2: Viết cấu hình electron của ion - Xác định tính chất của nguyên tố

1. Từ cấu hình e của nguyên tử => Cấu hình e của ion tương ứng.

- Cấu hình e của ion dương : bớt đi số e ở phân lớp ngoài cùng của ngtử bằng đúng điện tích ion đó.

- Cấu hình e của ion âm : nhận thêm  số e bằng đúng điện tích ion đó vào phân lớp ngoài cùng của ngtử.

2. Dựa vào cấu hình e, xác định cấu tạo nguyên tử, tính chất của nguyên tố.

 - Lớp ngoài cùng có 8 e là ngtố khí hiếm.

 - Lớp ngoài cùng có 1, 2, 3 e là nguyên tố kim loại.

 - Lớp ngoài cùng có 5, 6, 7 là nguyên tố phi kim

 - Lớp ngoài cùng có 4 e  có thể là kim loại, hay phi kim.

VD1: Cu²⁺ có cấu hình electron là:

   A. 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶3d⁹4s²    B. 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶3d¹⁰4s¹    C. 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶3d⁹    D. 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶3d⁸

Hướng dẫn: Cấu hình e của Cu: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶3d¹⁰4s¹  => Cấu hình e của Cu²⁺là: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶3d⁹ 

VD2: Cấu trúc electron nào sau đây là của phi kim:

                        (1). 1s²2s²2p⁶3s²3p⁴.                                                                 (4). [Ar]3d⁵4s¹.

                        (2). 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶3d²4s².                                                       (5). [Ne]3s²3p³.

                        (3). 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶3d¹⁰4s²4p³.                                                (6). [Ne]3s²3p⁶4s².

 A. (1), (2), (3).                       B. (1), (3), (5).                       C. (2), (3), (4).                    D. (2), (4), (6).
Hướng dẫn: Cấu hình (1), (3), (5) là của phi kim.