HƯỚNG DẪN GIẢI BÀI TẬP VỀ PHOTPHO VÀ HỢP CHẤT

1. Dạng 1: P₂O₅ tác dụng với dung dịch kiềm

a. P₂O₅ tác dụng với dung dịch NaOH, KOH:

P₂O₅ + 2NaOH + H₂O  →  2NaH₂PO₄

P₂O₅ + 4NaOH → 2Na₂HPO₄ + H₂O

P₂O₅ + 6NaOH → 2Na₃PO₄ + 3H₂O

Đặt $\frac{n_{OH}}{n_P}$  = x. Xét các khoảng giá trị của x:

b. P₂O₅ tác dụng với dung dịch Ca(OH)₂, Ba(OH)₂:

 P₂O₅ + Ba(OH)₂ + H₂O → Ba(H₂PO₄)₂

P₂O₅ + 2Ba(OH)₂ → 2BaHPO₄ + H₂O

P₂O₅ + 3Ba(OH)₂ → 2Ba₃(PO₄)₂ + 3H₂O

Tương tự đặt $\frac{n_{OH}}{n_P}$  = x.

2. Dạng 2: H₃PO₄ tác dụng với dung dịch kiềm

a. H₃PO₄ tác dụng với dung dịch NaOH, KOH:

H₃PO₄ + NaOH → NaH₂PO₄ + H₂O

H₃PO₄ + 2NaOH → Na₂HPO₄ + 2H₂O

H₃PO₄ + 3NaOH → Na₃PO₄ + 3H₂O

Tương tự đặt $\frac{n_{OH}}{n_P}$  = x.

b. H₃PO₄ tác dụng với dung dịch Ca(OH)₂, Ba(OH)₂:

2H₃PO₄ + Ba(OH)₂ → Ba(H₂PO₄)₂ + 2H₂O

2H₃PO₄ + 2Ba(OH)₂ → 2BaHPO₄ + 4H₂O

2H₃PO₄ + 3Ba(OH)₂ → Ba₃(PO₄)₂ + 6H₂O

Tương tự đặt $\frac{n_{OH}}{n_P}$ = x.

3. Vận dụng:

VD1: Trộn 450mL dung dịch NaOH 1M với 150mL dung dịch H₃PO₄ 2M, dung dịch thu được chứa:

A. Na₃PO₄ và NaOH                  B. Na₂HPO₄ và Na₃PO₄ 

C. NaH₂PO₄ và H₃PO₄               D. NaH₂PO₄ và Na₂HPO₄ 

Lời giải:

n_NaOH = 0,45.1 = 0,45 mol. $n_{H_{3}P{O}_4}$ = 0,15.2 = 0,3 mol.

Vậy $\frac{n_{OH}}{n_P}$ = $\frac{0,45}{0,3}$ = 1,5 => tạo 2 muối là NaH₂PO₄ và Na₂HPO₄. => Đáp án D

VD2:  Cho 14,2 gam P₂O₅ vào 200 gam dung dịch NaOH 8% thu được dung dịch A. Muối thu được và nồng độ % tương ứng là

A. NaH₂PO₄ 11,2%.                         B. Na₃PO₄ và 7,66%.

C. Na₂HPO₄ và 13,26%.                 D. Na₂HPO₄ và NaH₂PO₄ đều 7,66%.

Lời giải:

$n_{P_2{O}_5}$ = $\frac{14,2}{142}$ = 0,1 mol. n_NaOH = $\frac{200.8\%}{40}$ = 0,4 mol.

Vậy $\frac{n_{OH}}{n_P}$ = $\frac{0,4}{2.0,1}$ = 2 => tạo muối NaH₂PO₄ => Đáp án A.