I. TÌM HIỂU CHUNG

1. Tác giả

– Hồ Chí Minh (1890 – 1969), làng Kim Liên – Nam Đàn – Nghê An.

– Người sinh ra trong một gia đình nhà nho nghèo cha là ông Nguyễn Sinh Sắc, mẹ là Hoàng Thị Loan.

– Từ nhỏ Hồ Chí Minh đã thông minh và lớn lên đã được tiếp thu tư tưởng làm cách mạng.

– Sinh ra trong một thời đại đất nước làm nô lệ, Hồ Chí Minh đã đi theo con đường cứu nước và trở thành một vị lãnh tụ đầu tiên của nước Việt Nam ta.

– Bác không chủ tâm làm thơ văn nhưng vì để phục vụ cho cách mạng và yêu thơ văn cho nên Bác đã để lại rất nhiều tác phẩm có giá trị.

2. Tác phẩm

a. Hoàn cảnh sáng tác:

- Bài viết được Hồ Chí Minh viết trong một dịp vua Khải Định đến Pháp để dự một cuộc họp quan trong. Nói là dự nhưng vị vua này chỉ sang để nhầm che mắt thiên hạ mà thôi. Chính vì thế Bác đã viết bài Vi hành bằng tiếng Pháp đăng trên báo Nhân Đạo của Đảng cộng sản Pháp để tố cáo bộ mặt xấu xa của thực dân và vua bù nhìn.

b. Tình huống truyện

- Tạo tình huống đặc sắc bất ngờ. Đó là hai người khách nước ngoài tưởng nhân vật tôi là ông vua nước Việt nên đã đưa ra những phán xét về con người này. Và qua những nhận xét đó để tố cáo bộ mặt giả dối của tên vua Khải Định.

c. Mâu thuẫn trào phúng: đó là sự nhầm lẫn giữa bản chất bên trong và hình thức bên ngoài, giữa bản chất bù nhìn sa đọa và bản chất việc làm của chính quyền thực dân khi đưa Khải Định sang thăm Pháp.

II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

1. Hình tượng nhân vật Khải Định

– Ngoại hình:

• Mặt mũi : da vàng bủng như quả chanh, mũi tẹt, mắt xếch→ vô duyên.

• Trang phục thì lố lắng chẳng ra một phong cách nào cốt chỉ để khoe trang sức lụa là có bao nhiêu là đeo hết lên người trưng diện.

• Điệu bộ: lấm lét lúng túng của phường ăn cắp vụng trộm.

– Hành vi: lấm lét lén lút vi hành.

→ Chỉ bấy nhiêu thôi qua đấy ta thấy được bản chất của một ông vua bù nhìn. Những đánh giá của đôi trai gái kia là những đánh giá khách quan của thực dân Pháp đôi với hoàng đế Khải Đinh. Từ một ông vua hắn biết thành một thằng hề một con rối để mua vui cho dân Pháp, để làm tay sai cho thực dân Pháp và cuối cùng chỉ là một đứa con nít ngốc nghếch mà thôi.

2. Sự tố cáo của tác phẩm

– Nhà văn tố cáo chế độ thực dân với chế độ chính sách dã man và bịp bợm.

– Lên án chính sách ngu dân, đầu độc người dân bằng thuốc phiện và rượu cồn.

– Nhà văn còn vạch trần những chính sách lừa bịp quốc tế của thực dân, tung chiêu bài khai hóa văn minh nhưng thực chất là cướp nước.

– Tố cáo chế độ nhà tù, những truy nã bủa vay theo dõi những người yêu nước trên khắp đất Pháp.

3. Nghệ thuật trào phúng qua sự nhầm lẫn

– Nhầm lẫn 1: đôi trai gái nhầm tác giả là Khải Định.

– Nhầm lẫn 2: người dân Pháp nhầm những ai da vàng là Khải Định.

– Nhầm lẫn 3: chính phủ Pháp nhầm những người Việt Nam trên đất nước Pháp là Khải Định.

III. TỔNG KẾT

- Với nghệ thuật châm biếm đặc sắc cùng những tình huống nhầm lẫn đáng ngờ tác giả mỉa mai mà qua đó tố cáo vạch trần bộ mặt giả tao ngu dốt của tên vua bù nhìn Khải Định. Đồng thời vạch trần tố cáo chính sách của thực dân Pháp.