I. TÌM HIỂU CHUNG

1. Tác giả

– Chu Mạnh Trinh(1862 – 1905), tự là Cán Thần, hiệu là Trúc Vân.

– Quê ở làng Phú Thị – Hưng Yên

– Chu Mạnh Trinh là người học rộng tài cao đỗ Tiến sĩ 1892. Là người tài hoa, thạo đủ cầm, kì, thi, họa, nổi tiếng về thư pháp và kiến trúc.

2. Tác phẩm

– Hoàn cảnh ra đời: Bài thơ có thể được sáng tác khi tác giả tham gia trùng tu chùa Thiên Trù trong quần thể Hương Sơn.

– Thể loại: HÁT NÓI với đặc điểm số câu chữ phóng khoáng không theo trật tự gò bó 

– Bố cục: Bài thơ có thể chia làm ba phần:

+ 4 câu đầu: giới thiệu bao quát cảnh Hương Sơn.

+ 10 câu tiếp: Cảnh đẹp Hương Sơn

 + 3 câu cuối: Suy niệm của nhà thơ trước cảnh Hương Sơn.

III. ĐỌC  HIỂU VĂN BẢN

1. Giới thiệu Hương Sơn: Hương Sơn (còn gọi là chùa Hương): Là quần thể danh thắng, di tích bao gồm nhiều suối, chùa, hang động lớn nhỏ khác nhau thuộc huyện Mĩ Đức, tỉnh Hà Tây.

                                                      Bầu trời cảnh bụt

→ Câu thơ ngắn đặc biệt như lời giới thiệu gợi mở một miền non nước, một không gian rộng lớn với những cảnh sắc thấm đẫm thiền vị, gợi không khí tâm linh.

– Ao ước bấy lâu nay: nhấn mạnh khao khát, ước mơ cháy bỏng.

                                           Kìa non non nước nước mây mây

                                           Đệ nhất động hỏi rằng đây có phải ?

→ câu hỏi tu từ, thán từ, điệp trùng

→ Sự bỡ ngỡ kì thú của nhà thơ. Những điệp từ nối nhau vẽ nên sự trùng điệp, mênh mông của cảnh vật, bộc lộ sự háo hức, rạo rực bên trong lòng người.

- Cách giới thiệu rất khéo, tự nhiên, thuyết phục về Hương Sơn trùng điệp, kì thú, thanh tao. 

2. Tả cảnh Hương Sơn

* Cái thần Hương Sơn:

– Chim cúng trái, cá say kinh, tiếng chày kình

→ Hình ảnh độc đáo, thần tình nhuốm màu Phật giáo.

– Khách tang hải  giật mình trong giấc mộng

→ Ngỡ ngàng

→ Ta thấy cảnh vật như hài hòa với nhau, âm thanh du dương nhẹ nhàng, du khách trong tư thế thư thái thưởng cảnh đẹp. Đến với Hương Sơn mọi điều ác, mọi thứ xô bồ của cuộc sống như được đẩy ra xa và mang lại một cảm giác dễ chịu

* Vẻ đẹp của thắng cảnh Hương Sơn

  Này suối Giải Oan, này chùa Cửa Võng

 Này hang Phật Tích, này động Tuyết Quynh

→ Liệt kê, điệp từ. Ấn tượng về một quần thể vừa thiên tạo (động, hang, suối), vừa nhân tạo (chùa, am).

 Nhác trông lên ai khéo họa hình,

 Đá ngũ sắc long lanh như gấm dệt

→ So sánh, trông thoáng qua. Cảnh đẹp ở tư thế nhiều tầng, hùng vĩ, gần gũi với con người. 

→  Các địa danh được nhắc đến một cách chân thực và cụ thể nhất, những cảnh đẹp Hương Sơn giống như một bức tranh tiên cảnh vậy. Chính vì thế nhà thơ cũng ngây ngất theo cảnh đẹp ấy và bỗng nhận ra trách nhiệm của mình

3. Suy niệm của nhà thơ:

                                                  Chừng giang sơn còn đợi ai đây

                                                  Hay tạo hóa khéo ra tay xếp đặt ?

→ Câu hỏi tu từ

                                                  Càng trông phong cảnh càng yêu

→ Nghệ thuật tăng tiến → Sự rung cảm thiết tha trước vẻ đẹp của Hương Sơn.

- Say mê, tự hào. Phải có trách nhiệm đối với danh thắng. Từ tình yêu thiên nhiên, cảm hứng tôn giáo đến tình yêu đất nước tha thiết, đậm sâu.

III.TỔNG KẾT

1. Nghệ thuật        

- Từ ngữ, hình ảnh gợi tả.

- Hài hòa chất họa, chất nhạc

- Nhịp thơ nhẹ nhàng, khoan nhặt.

- Nghệ thuật tả cảnh, từ láy

2. Nội dung

- Miêu tả cảnh đẹp thanh cao thoát tục của Hương Sơn. Đồng thời bộc lộ tình yêu quê hương đất nước.