I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả

- Giắc Lân–đơn ( 1876 – 1916), là nhà văn Mĩ

- Tuổi thơ nghèo khó, ông phải trải qua thời thanh thiếu niên vất vả, từng làm nhiều nghề để kiếm ăn và sớm tiếp xúc với tư tưởng của chủ nghĩa xã hội nên ông thường được so sánh với Mác- xim Gorky của Nga.

2. Sự nghiệp 

- Tác giả của nhiều tiểu thuyết nổi tiếng như: Tiếng gọi nơi hoang dã (1903), Sói biển (1904), Nanh trắng 

(1906), Gót sắt (1907),…

 3. Con chó Bấc

* Xuất xứ: được trích từ tiểu thuyết Tiếng gọi nơi hoang dã

* Tóm tắt: Tác phẩm kể về Bấc, một con chó bị bắt cóc đưa lên vùng Bắc cực để kéo xe trượt tuyết cho những người đi tìm vàng. Bấc đã qua tay nhiều ông chủ độc ác. Chỉ riêng Giôn Thóoc – tơn là người có lòng nhân từ đối với nó, và nó được cảm hóa. Về sau, khi Thooc – tơn chết, nó hoàn toàn dứt bỏ con người đi theo tiếng gọi nơi hoang dã và trở thành một con chó hoang.

* Bố cục: 3 phần

- Đoạn 1: Từ đầu đến “mới khơi dậy lên được” : Mở đầu

- Đoạn 2: Tiếp theo đến “Trời đất! Đằng ấy hầu như biết nói đấy!”: Tình cảm của Thooc- tơn đối với Bấc

-  Đoạn 3: Còn lại: Tình cảm của Bấc dành cho chủ

=> phần thứ 3 là dài nhất, cho thấy  mục đích của tác giả là kể chuyện con chó Bấc và miêu tả tình cảm của chó Bấc đối với ngưởi chủ của mình

 II. Đọc – hiểu văn bản

 1. Tình cảm và cách cư xử của Thooc tơn đối với Bấc

- Được nhận định là người chủ tốt nhất từ trước đến nay đối với Bấc, là người giúp nó cảm nhận được đâu mới là “tình yêu thương thực sự và nồng nàn lần đầu tiên phát sinh ra bên trong nó”. Nó không giống cái tình cảm xuất phát từ chuyện làm ăn cùng hội cùng phường, “với những đứa cháu nhỏ của ông Thẩm, là trách nhiệm ra oai hộ vệ” , hay cũng là tình cảm đáng kính – “thứ tình bạn trịnh trọng và đường hoàng” với bản thân ông chủ Thẩm, tuy nhiên “tình yêu thương sôi nổi, nồng cháy, thương yêu đến tôn thờ, thương yêu đến cuồng nhiệt thì phải đến Giooc- tơn mới khơi dậy lên được”.

- Thooc – tơn là một ân nhân đã cứu sống Bấc, là một ông chủ lí tưởng và xuất phát với chú chó của mình từ tình cảm đặc biệt, trân trọng, trìu mến: “Những người khác chăm nom chó của họ xuất phát từ ý thức về nghĩa vụ và về lợi ích kinh doanh; còn anh chăm sóc chó của mình như thể chúng là con cái của anh vậy”. Anh danh cho chú chó những hành động thân thương, “không bao giờ quên không chào hỏi hoặc nói lời vui vẻ và ngồi xuống chuyện trò lâu với chúng”. Anh có thói quen dùng hai bàn tay túm chặt lấy đầu Bấc rồi dựa đầu anh vào đầu nó, hoặc lắc nó đẩy tới đẩy lui, vừa lắc vừa khe khẽ thốt lên những tiếng rủa mà đối với Bấc lại là những lời nói nựng âu yếm

- Dường như chưa bao giờ Thooc- tơn chỉ coi Bấc như một con vật mà còn là một người bạn tri kỉ, thân thương, hiểu được những ánh mắt, hành động của chú chó Bấc, những lúc ấy Giôn Thooc–tơn lại như muốn kêu lên, trân trọng: “Trời đất! Đằng ấy hầu như biết nói đấy!”

=> Cả trong suy nghĩ và hành động, anh luôn có sự quý mến Bấc. Những biểu hiện đó cho thấy Thoóc-tơn đúng là một ông chủ đặc biệt, rất coi trọng tình cảm, ngay cả đối với những con vật của mình.

 2. Tình cảm của Bấc đối với chủ Giôn Thooc-tơn

- Một lần nữa, tác giả lại sử dụng nghệ thuật so sánh để đối chiếu sự khác biệt trong cach bày tỏ tình cảm của Bấc đối với ông chủ Giôn Thooc – tơn thông qua mối tương quan với cô ả Xơ kít và chú chó Nick – hai người bạn có cái cách quấn chủ rất lộ và có phần nũng nịu.

- Nếu như Xơ- kít “có thói quen thọc cái mũi của nó vào dưới bàn tay của Thooc – tơn rồi hích, hích mãi cho đến khi được vỗ về” hay với Ních “thường chồm lên tì cái đầu to tướng của cu cậu lên đầu gối Thooc – tơn” thì Bấc lại có cách biểu lộ tình yêu thương “gần giống như làm đau người ta, đó là nó thường hay há miệng ra cắn lấy bàn tay Thooc – tơn rồi ép răng xuống mạnh đến nỗi vết răng hằn vào da thịt một lúc lâu” nhưng chỉ là cắn vờ, thực chất đó là một cử chỉ vuốt ve.

- Bấc chỉ tôn thờ ở xa xa một quãng : “Nó thường nằm phục ở chân Thooc – tơn hàng giờ, mắt háo hức, tỉnh táo, ngước nhìn lên mặt anh, chăm chú xem xét, hết sức quan tâm theo dõi từng biểu hiện thoáng qua, mọi cử động hoặc đổi thay trên nét mặt. Hoặc cũng có khi nằm xa hơn, về một bên hoặc đằng sau anh, quan sát hình dáng của anh và từng cử động của thân thể anh”. Đó là một sự biểu lộ tình yêu thương, quan tâm mà lạnh lừng, hờ hững, đầy kiêu kì và cá tính.  Nhưng thực chất đó là sự tôn thờ, ngưỡng vọng ông chủ của Bấc, nó lặng lẽ quan sát, theo dõi và luôn thấu hiểu người chủ của mình, luôn sẵn sàng xuất hiện và có mặt khi ông cần. Qua đó có thể cho thấy một tình cảm của Bấc đối với chủ rất sâu và hiểu. Người và chủ hiểu nhau qua sức mạnh của ánh mắt tỏa rạng ra ngoài. Sự giao cảm bằng ánh mắt giữa nó và Thoóc-tơn đã nói lên tất cả sự ngưỡng mộ, thành kính, tình thương yêu của Bấc đối với người chủ mang trong mình những tình cảm mà trước đó nó chưa từng cảm nhận được bao giờ. Một sự thành kính, tôn thờ không đòi hỏi bất kì điều gì.

- Tình cảm của Bấc dành cho Giôn–Thóoc–tơn còn được thể hiện ở việc

+ Bấc không muốn rời Giôn-Thooc–tơn một bước. Chú chó sợ cảm giác bị đổi chủ và quan trọng hơn là nó khó có thể tìm thấy một vị chủ nào tốt và cho nó được cảm nhận một tình yêu thương thực sự đến như vậy. Nỗi ám sợ thường trực đến nỗi giấc mơ chờn vờn cả ở ban ngày. Những lúc ấy nó vội vùng dậy không ngủ nữa, lo mất chủ và “trườn qua giá lạnh đến tận mép lều, đứng đấy, lắng nghe tiếng thở đều đều của chủ…”. Càng yêu chủ bao nhiêu thì Bấc lại càng sợ mất chủ bấy nhiêu, thể hiện một sự gắn bó tình cảm thật sâu sắc.

- Sự gắn bó ấy được hiện lên sống động, tinh tế và cảm động, thậm chí còn có tác dụng hơn cả những lời nói giãi bày trực tiếp, đồng thời biểu hiện được khả năng quan sát và miêu tả tinh tế của tác giả.

3. Nghệ thuật trong tác phẩm "Con chó Bấc"

- Nhà văn không nhân hóa chú chó Bấc theo kiểu chó sói và cừu của La–phông–ten mà ông miêu tả như nó vốn. Mọi suy nghĩ, ý hiểu và tình cảm của Bấc dành cho chủ được biểu hiện thông qua sự hình dung phong phú và tinh tế của nhà tiêu thuyết Giắc – Lân – đơn. Bấc dường như biết suy nghĩ , biết tưởng tượng, biết vui mừng ,biết lo sợ, cũng nằm mơ và bị nỗi lo sợ ám ảnh… Từ những nhận xét tinh tế về những chú chó thể hiện trí tưởng tượng tuyệt vời của tác giả đồng thời bộc lô tình yêu thương chân thành, tha thiết của tác giả đối với loài vật của tác giả.

- Nghệ thuật xây dựng câu chuyện độc đáo để từ đó tác giả gợi và chuyển tải nên một bài học có ý nghĩa sâu sắc. Trong một thời đại, một xã hội mà sức mạnh vật chất đang lấn át cả những quan hệ tình cảm, những giành giật của cải, giành giật sự sống đang ngày một ngoi lên mạnh mẽ và trở thành mục đích sống thì tình cảm, lòng yêu thương sâu sắc, chân thành cảm động giữa Bấc và Giôn-Thooc–tơn chính là một câu chuyện đáng ca ngợi, là một bài học về thứ tình cảm nhân hậu, cao quý của con người dành cho những loài động vật, kêu gọi con người hãy bớt sân si, thủ đoạn và đam mê vật chất để hướng đến một cuộc sống tốt đẹp, có ý nghĩa hơn.

 III. Tổng kết

1. Nội dung

- Qua đoạn trích Con chó Bấc, nhà văn Mĩ Giắc Lân–đơn có những nhận xét tinh tế khi viết về những con chó, thể hiện trí tưởng tượng tuyệt vời khi đi sâu vào “tâm hồn” của con chó Bấc, đồng thời bộc lộ tình cảm yêu thương của mình đối với loài vật.

2. Nghệ thuật

- Không sử dụng nhân hóa một cách triệt để. Chỉ qua lời kể chuyện xũng đã bộc lộ “tâm hồn” của con chó Bấc.

- Nhà văn đứng ngoài quan sát miêu tả chứ không nhập vào nhân vật, đống vai nhân vật.
- Truyện vẫn rất sinh động, chân thật, nhờ tài năng quan sát, vốn hiểu biết và tình cảm của tác giả với loài vật.