I. Khái quát về hô hấp ở thực vật

1. Hô hấp ở thực vật là gì?

- Hô hấp ở thực vật là quá trình chuyển đổi năng lượng của tế bào sống. Trong đó, các phân tử cacbohidrat bị phân giải đến CO₂ và H₂O, đồng thời năng lượng được giải phóng và một phần năng lượng đó được tích lũy trong ATP.

- Phương trình tổng quát : C₆H₁₂O₆ + 6 O₂ → 6 CO₂ + 6 H₂O + Q

 2. Vai trò của hô hấp đối với cơ thể thực vật

- Duy trì nhiệt độ thuận lợi cho các hoạt động sống của cây.

- Cung cấp năng lượng dưới dạng ATP cho các hoạt động sống của cây.

- Tạo ra các sản phẩm trung gian cho các quá trình tổng hợp các chất hữu cơ khác trong cơ thể.

II. Con đường hô hấp ở thực vật

1. Phân giải kị khí (đường phân và lên men)

- Điều kiện: Xảy ra trong rễ cây khi bị nghập úng hay trong hạt khi ngâm vào nước hoặc trong các trường hợp  cây ở điều kiện thiếu oxi.

- Diễn ra ở tế bào chất gồm 2 quá trình:

+ Đường phân : Là quá trình phân giải glucôzơ đến axit piruvic (xảy ra trong tế bào chất).

+ Lên men: axit piruvic lên men tạo thành rượu êtilic và CO₂ hoặc tạo thành axit lactic. 

2. Phân giải hiếu khí (đường phân và hô hấp hiếu khí)

- Xảy ra mạnh trong các mô, cơ quan đang hoạt động sinh lí mạnh như: hạt đang nẩy mầm, hoa đang nở,…

- Hô hấp hiếu khí diễn ra trong chất nền của ti thể gồm 2 quá trình:

+ Chu trình Crep diễn ra trong chất nền của ti thể: Khi có oxi, axit piruvic đi từ tế bào chất vào ti thể. Tại đây axit piruvic chuyển hóa theo chu trình Crep và bị oxi hoá hoàn toàn.

+ Chuỗi chuyền electron diễn ra ở màng trong ti thể: Hiđrô tách ra từ axit piruvic trong chu trình Crep được chuyền đến chuỗi chuyền electron đến oxi để tạo ra nước.

- Một phân tử glucôzơ qua phân giải hiếu khí giải phóng ra 38 ATP và nhiệt lượng.

3. Hô hấp sáng

- Là quá trình hấp thụ O₂ và giải phóng CO₂ ở ngoài sáng.

- Hô hấp sáng gây lãng phí sản phẩm quang hợp.

 III. Quan hệ giữa hô hấp với quang hợp và môi trường

1. Mối quan hệ giữa hô hấp và quang hợp

- Hô hấp và quang hợp là 2 quá trình phụ thuộc lẫn nhau. Hô hấp cung cấp năng lượng và nguyên liệu cho quang hợp ngược lại quang hợp cung cấp nguyên liệu cho hô hấp,…

2. Mối quan hệ giữa hô hấp và môi trường

a. Nước

- Cần cho hô hấp, mất nước làm giảm cường độ hô hấp

- Đối với các cơ quan ở trạng thái ngủ ( hạt), tăng lượng nước thì hô hấp tăng.

- Cường độ hô hấp tỉ lệ thuận với hàm lượng nước trong cơ thể.

b. Nhiệt độ

- Khi nhiệt độ tăng, cường độ hô hấp tăng theo đến giới hạn mà hoạt động sống của tế bào vẫn còn bình thường.

- Nhiệt độ tối ưu cho hô hấp khoảng 30 - 35^oC.

c. Oxi

- Trong không khí, nồng độ oxi giảm xuống dưới 10% thì hô hấp bị ảnh hưởng, khi giảm xuống 5% thì cây chuyển sang phân giải kị khí => bất lợi cho cây trồng.

d. Hàm lượng CO₂

- Nồng độ CO₂ được tích lại (> 40%) sẽ ức chế hô hấp → sử dụng CO₂ trong bảo quả nông sản.